ЛИТЕРАТУРНАЯ ГОСТИНАЯ

Перевод на русский Ашота Сагратяна

***

Քոնը    հող   չէ , քոնը   նշխարք   է   սուրբ-սրբոց ,
Քոնը  քար    չէ , քոնը՝    քոնը   խաչքար   է  նուրբ ,
Քոնը  երգ  չէ , քոնը    հյուսված  աղոթք  է  սուրբ ,
Քոնը    քարե   մատյան , քոնը    քարե    կարոտ :

Քոնը    լիճ   չէ՝    ծով   է ,   անծայրածիր   այնքան,
Քոնը   լեռ   չէ , քոնը     հանգրվանն    է   Նոյան
Քոնը    Նաիրյան    պար , քոնը   սլացք    Հայկյան ,
Քոնը    կարմրադեղին ,  արևահամ     ծիրան :

Քոնը   բախտն  է   դաժան՝   դարերից   դար   խայթող ,
Քոնը    մի    քարածիլ , անուշահամ      խաղող ,
Քոնը   երթն   է   անխախտ   հավերժություն  ձգվող ,
Քոնը    հայրական   տուն՝  զավակներին     կանչող:

Քոնը   մի   քարաստան՝   դրախտային     տեսքով ,
Քոնը   վճիտ  հավատ՝  հավերժության    երթով ,
Քոնը  արևատես    դաշտը    Արարատյան ,
Քոնը  մեր    կարոտը՝  երկիր   իմ    Հայաստան :

Ода земле Араратской

Ты не просто земля, ты – святыня святынь.
Ты не горы камней, ты – узорный хачкар.
Ты не песенный свод мне, ты  – чётки молитв,
Свиток в камне с печалями вечными в дар.

Не озёрная гладь, весь ты ширь-океан.
Ты вершинами гор дал ковчегу приют.
Плясок наших гайканских огонь тебе дан
Аромат абрикоса ветра мне несут.

Счастья жало веками ты носишь в себе,
Ты взрастил и волшебной лозы виноград.
И другим ты себя и не видишь в судьбе,
Отчим кровом сынов призывая назад.

Пусть невзрачен твой лик, диковато щербат.
Корни веры в себе ты пустил глубоко.
Край армянский, заветный для нас Арарат,
Я с таким лишь тобою, любимый, знаком.

***

Այնտեղ  անձրևը՝
Ժայռի        քերծերում       թառած       մասրենուն
Եվ      շունչ , և    կյանք  է :
Այնտեղ      արևը ՝
Կարմիր     ու     կանաչ     հագած      նռենուն
Կենարար      հյութ    է :
Այնտեղ       ջրերը ՝
Քարափներն    ի   վար ,   ծարավ    ճանփորդին
Աստղային    կում    է :
Այնտեղ     հովերը ՝
Վաղ      արշալույսի      խաղաղության    մեջ
Օրհնության     երգ    է :
Այնտեղ     կիրճը    նեղ , գետը՝     հեղեղ   է ,
Այնտեղ     երկինքը     մեզ    այնքան   մոտ  է ,
Այնտեղ     դաշտերը     կանաչ    հրդեհ    են,
Արտերը ՝     ցորյան      ոսկեգույն      ծփանք ,
Այնտեղ      դեղձենին     ու     ծիրանին    են ,
ԵՎ     մեղվի     զնգոց , և     ծաղկի    նազանք:
Այնտեղ      լեռների     պար    է    քարացած ,
Քարացած     թախիծ , հավատ   գոյության ,
Այնտեղ     մեր    դալար   բարդին   նաիրյան
ՈՒ    Արարատն    է ՝     հավերժին    թառած:

***

Дождь в расщелине утёса
Жизнь шиповнику даёт.
И гранат у солнца просит
Жар, который душу жжёт.
Здесь вода, с горы сбегая,
Дарит путнику глоток
Неба звёздного до края,
Обвевает ветерок.
Здесь рассвет благословеньем
Окропляет всё вокруг.
Здесь из тёмного ущелья
Рвётся в небо чистый звук.
Здесь полей зелёный пламень
К тучным тянется хлебам.
Здесь сады проели камень,
Мёд струится по губам.
Здесь застыли горы в пляске,
Стынут свечи-тополя
И  рассказывает сказки
Вечно юная земля.
Как ты, любовь, во мне осела!
Как  пробрала меня всего!
Что там, под веками, пропела
На ухо чувства моего?!
Ты ходишь нежностью под кожей,
Мой восхищённый взгляд ловя,
И не избавиться от дрожи,
И мысли о тебе кровят
Надеждой, что со мной пребудешь
В доверии на склоне лет…
Ты – гром и молния, ты – ужас,
Но и – спасенья свет.

***

Դու     հին    ես՝   այո ,բայց    ոչ     հնացած,
Դու   քարի   երկիր     ու    ոչ     քարացած,
Մեր   խելառ    կամքն   է    լեռներիտ   տեսքով
Այդպես      քարացել,
Ալեհեր     լեռտ ՝    այդ    մեր    վշտից    է
Միջուկից   ճեղքվել:
Ջրերտ    կարկաչ՝  մեր   արցունքներն   են
Հատ-հատ  գումարված,
Երկինքտ     կապույտ՝    այդ    մեր     հավատի
Անհունն  է   անտակ,
Դաշտերտ      կանաչ՝     մեր    երազների
Հորիզոններն    են,
Ձորերտ     խորունկ՝     բարությամբ    լցված
Հոգուտ    ճեղքերն   են,
Քո       ծաղիկները՝     քո     հերոսների
Քարավաններն   են,
Երկաթ      գրերտ՝     մեր      օջախների
Անխախտ    սյուներն   են …
Դու    հին   ես՝     այո , բայց    ոչ     հնացած,
Դու    քարի      երկիր ,բայց      ոչ    քարացած,
Մեր     արևատես ,  մեր      արևահամ,
Մեր  հանճարածին  երկիր  Նաիրյան:

***

Мой край, ты сед, но ты не обветшалый.
Ты край камней, но не окаменел.
Твоею силой воли небывалой
В нас каждый храбр, невозмутимо смел.
От горя горы наши поседели,
В разломах скал ущелья наших бед.
Слёз наших реки сроду не мелели,
Как теплился и в душах веры свет.
Мы горизонт мечты отодвигали,
Так чаяли тебя мы сохранить,
И насмерть бились с вечными врагами,
Чтоб не рвать с тобой живую нить…
Ты – наших ожиданий изваянье
Воображеньем выточенных глыб.
Ты – солнечного света волхованье
Ты больше не пандухт и не гариб .

***

Իմ      սիրտն     այնտեղ     է ,այնտեղ , լեռներում,
ՈՒր   օրը    հավքի    թևով    է     բացվում,
Ուր    անտակ     ու    խոր ,մթին    ձորերից
Շողերն    արևի ՝       ճանփա    են   մուրում,
ՈՒր     երկինքը     լայն , երկինքը     արձակ
Լեռների     գլխին     խորհուրդ     է   պահում,
ՈՒր     դարերն     անցնող , դարերը     գալիք
Քարերին     իրենց      ընթացքն    են    գրում:
ՈՒր    հոգին    անհուն , միտքը     ճեղքող   է,
ՈՒր     կարոտ     սիրտը       բազմաստեղ    է,
ՈՒր     քարերի     մեջ      թափառող     դարեր
ՈՒ     դարերի     մեջ     մեր     վեհությունն   է,
ՈՒր     ցավը    համր   է   իր    խորությունից,
Զգացումն    անգույն    իր     պարզությունից:
Իմ    սիրտն    այտեղ    է ՝     Հայոց   լեռներում,
Հավերժությունն     է      ուր      թագավորում

***

В горах моё сердце, там оно, там.
Где день начинается с гомона птиц,
Где небо бездонно, подобно мечтам,
Где радость с рожденья не знает границ,
Где горы седые задумчиво спят,
Где помнят событий веков перепад,
Где камни о жизни былой говорят
И свежие мысли даруют заряд,
Где сердце мудрее любых мудрецов,
Где боль обнажает порою лицо
И время немеет, взирая на нас,
Армении чуя провидческий глаз.
В горах моё сердце, там оно, там.
Как долго в тебя, край родной, я врастал!..